Ellis Island
Georges Perec
Trdución de Efuardo Estévez
Franouren Ediciones, Ourense, 2011, 73 páxinas.
Dos prelos deste novo selo editorial, Franouren, acaba de saír este libro híbrido entre a poesía e a prosa, Ellis Island de Georges Perec, unha reprodución do manuscrito orixinal do filme “Récits d’Ellis Island. Histoires d’errance et d’espoir” (1980). A edición en galego non reproduce, porén, as entrevistas, ao igual que xa fixera a edición francesa de 1995. O propósito de Perec céntrase no texto para subliñar a importancia que tivo na escrita o enfrontamento co espazo de clausura, diáspora e esperanza que foi, desde 1892 ata 1924 Ellis Isaland. Polo illote así chamado pasou a última etapa dun éxodo sen precedentes na historia das inmigracións humanas. Nese estreito banco de area, arrexuntáronse millóns de homes, mulleres e cativos que erguerían a nación americana. Preto de dezaseis millóns de seres humanos, procedentes de toda Europa, foron acollidos, recluídos, dispersados ou devoltos, porque Ellis Island era a Porta de Ouro case ao alcance da man da América soñada, onde todos ían ter a súa oportunidade. Tamén a Illa das Bágoas para aqueles que foron rexeitados.
Mais os pavos nunca caeron asado nos pratos e as rúas de Nova Iorque non estaban empedradas de ouro. A aqueles apátridas “sacudidos pola tempestade”, como lembran os versos de Emma Lazarus que alguén gravou no piar da Estatua da Liberdade, fixéronos vir como man de obra barata. Eles empedraron as rúas de América, cavaron túneles e canais, construíron estradas, vías de ferrocarril.
Georges Perec
A prosa poética ou o verso libre de Georges Perec recupera a historia de Ellis Island e, sobre todo, o sentido do lugar e as pegadas de todos os que pasaronpor Ellis Island. Na imaxinación de Perec están presentes os dezaseis millóns de historias individuais de nenos, mulleres e homes, expulsados da súa terra pola fame, a miseria, a opresión política ou relixiosa. E sobre todo, mergúllanos nos infindos mares da errancia, da dispersión, porque Ellis Island, na escrita de Perec, é o lugar da ausencia, o non lugar, o exilio. E aínda que hoxe é un monumento nacional, non pertence só a América. É patrimonio de todos aqueles aos que a intolerancia ou a miseria expulsou e segue expulsando da terra na que naceron.
* Texto publicado o día 8 de marzo de 2012 no Suplemento Faro da Cultura, páxina VI, do xornal Faro de Vigo
NOVENOITES 