O imposible de desatar
Iván García Campos
Editorial Galaxia, Vigo 2010, 2010 páxinas.
Por veces os premios literarios descobren e fan posible a publicación de propostas narrativas novidosas, rachadoras, que doutra maneira, seguindo as canles habituais, dificilmente atoparían editores dispostos a apostaren por elas e asumiren os retos de sacalas á rúa. Tal é o que acontece con esta achega de Iván García Campos, un outsider practicamente na literatura galega. O Premio Blanco deste ano a súa novela O imposible de desatar, permítelle o seu debut e fai posible que a nosa narrativa se nutra con voces novas e novidosas. A novela é unha proposta que pode ser lida por variadas vías e modos. Na miña estima, porén, trátase dunha peza narrativa á vez realista e alegórica. O autor, nunha estrutura tripartita, retrata o cotián vivir dunha familia na primeira e na terceira parte. Entremedias, na segunda, catro historias colaterais que nos transmiten a mesma mensaxe: as derrotas da vida ou a imposibilidade de acadar a felicidade como horizontes dos seres humanos.
Iván García Campos
Hoxe as relación familiares poden ser cálidas e acolledoras, mais tamén cabe a posibilidade de que se atopen ateigadas de insatisfaccións, conflitos, mutismos e hostilidades. Iván García Campos radiografa as rutinas dunha familia urbana: pai, nai e dous fillos durante unha semana. Todos innominados, caracterizados unicamente polo rol que desempeñan. Un relator en terceira persoa vai punteando por días e horas o que sucede na casa, o que din, o que pensan. Pero alí, alén das rutinas diarias, dos solitarios da nai e do fedellar en reloxos por parte do pai, nada acontece. Só o silencio. Silencio e portadas reflectidos constantemente en frases como esta: “Vas para a cama?, preguntou a muller. O marido non contestou”. Os mesmos solitarios aos que xoga a muller, son elocuentes metáforas da incomunicación intrafamiliar. A trama remata como tiña que rematar: na conclusión de que estarían máis cómodos durmindo cada un nunha cama, feito confirmado polo “Extra” co que nos agasalla o autor que é á vez contrapunto e contraste. No relato de García Campos non existen ruídos enxordecedores que impidan unha instalación pracenteira destas relacións familiares, pero existe o silencio – outra forma quizais de comunicación – que aínda é moito máis estrondoso.
Saliento os aspectos formais, xa que nos mesmos áchanse os elementos realmente novidosos e innovadores da novela. A forma de escribir de García Campos aseméllase moito ás maneiras daquela corrente evidencialista que agromou entre nós a finais dos 90. Cun rexistro lingüístico aséptico e nu de calquera enfeite estilístico, o autor limitase a relatar colmos, obviedades. E faino con frases concisas e repetitivas, como se fose un pedreiro que pica na pedra. Resulta así un relato monocorde que chega a producir canseira. Outras veces o texto ilumínase con pequenas doses de retranca e finísimo humor; e certos elementos paratextuais, como tal os riscos encima de textos que falan de Franco ou do bilingüismo e que fan máis pracenteiro este retrato da cara oculta da sociedade e das cotiás derrotas que na mesma se incrustan.
* Este texto, con leves modificacións, foi publicado o día 13 de xaneiro de 2011 no Suplemento “Faro da Cultura” do xornal Faro de Vigo, con outro título, responsabilidade exclusiva do xornal.
NOVENOITES 
